Kế toán hợp nhất kinh doanh theo phương pháp mua

Kế toán hợp nhất kinh doanh là việc những đơn vị kế toán mới ghi nhận kịp thời, chính xác, giá phí hợp nhất kinh doanh của các thương vụ hợp nhất. phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh được điều tra và nghiên cứu trên quan điểm chuẩn mực kế toán nước ngoài về hợp nhất kinh doanh qua các thời kỳ. Các thương vụ hợp nhất kinh doanh có đặc điểm khác biệt, vì vậy dựa trên đặc điểm hợp nhất mà các đơn vị kế toán có khả năng lựa chọn phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh (gồm cách thức gộp chung hoặc phương pháp mua).

Xem thêm: Quý doanh nghiệp có nhu cầu cần tư vấn DIch vu ke toan tron goi tai quan phu nhuan vui lòng liên hệ tại đây.

Bài viết tập trung làm rõ phương thức điều tra nghiên cứu hợp nhất kinh doanh theo phương thức mua. phương pháp mua dựa vào giả định rằng, sự hợp nhất doanh nghiệp là 1 trong những sự giao dịch mà trong đó tài sản được chuyển nhượng bàn giao, nợ phải trả phát sinh; hoặc vốn được phát hành để đổi lấy quyền kiểm soát tài sản thuần và hoạt động của doanh nghiệp khác

. 

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Các bước cụ thể của kế toán hợp nhất kinh doanh theo phương pháp mua

Xác định bên mua

“Đối với mỗi vụ hợp nhất kinh doanh, 1 trong bên hợp nhất sẽ được xác định là bên mua”. Bên mua là bên nắm quyền điều hành và kiểm soát của bên bị mua. Quyền kiểm soát điều hành được xem như là hiện hữu, khi công ty mẹ sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các công ty con nhiều, có trên 50% quyền biểu quyết trong một công ty khác; ngoại trừ một số ít trường hợp đặc biệt như:

– Quyền của công ty mẹ nắm giữ nhiều hơn 50% quyền biểu quyết nhờ vào thỏa thuận với các nhà đầu tư khác.

– Quyền chỉ định hoặc miễn nhiệm nhiều phần các thành viên, quyền bỏ đa số các cuộc họp của Hội đồng quản trị hoặc các cấp cai quản tương đương trong công ty con.

Xác định ngày mua

Bên mua cần thiết phải khẳng định ngày mua, chi tiết là ngày bên mua nắm rõ quyền kiểm soát điều hành của bên bị mua. Thông thường, ngày bên mua nắm quyền điều hành và kiểm soát của bên bị mua là ngày có giá trị pháp lý. Bởi vì, bên mua đã thanh toán giao dịch để có được các tài sản rất có thể xác minh được và các khoản nợ phải trả mà bên bị mua gánh chịu.

Ghi nhận và khẳng định giá phí hợp nhất kinh doanh theo cách thức mua

– Nguyên tắc ghi nhận: Tại thời điểm mua, bên mua phải ghi nhận các tài sản mua rất có khả năng xác định được, “nợ phải trả” phải gánh chịu và lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua và ghi nhận tách biệt với điểm mạnh Thương mại dịch vụ.

– Điều kiện ghi nhận: Việc xác định các tài sản mua có thể xác định được và các khoản “nợ phải trả” phải gánh chịu căn cứ theo định nghĩa, điều kiện ghi nhận tài sản tương tự như nợ phải trả được quy định trong lập và trình bày báo cáo tài chính tại ngày mua.

– Nguyên nhân đánh giá: Bên mua rất cần phải khẳng định giá trị của các tài sản mua có thể xác minh được và các khoản “nợ phải trả” phải gánh chịu tại ngày mua theo giá trị hợp lý của chúng.

Ưu thế thương mại và phân bổ lợi thế thương mại

– Phương pháp xác định: lợi thế dịch vụ thương mại được xác định là chênh lệch vượt trội của giá trị hợp lí tại ngày mua của các khoản giao dịch; giá trị khoản lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua và giá trị hợp lý và phải chăng tại ngày mua của khoản lợi ích trong bên bị mua mà bên mua đã có được trước đó (Hợp nhất kinh doanh nhiều giai đoạn), với giá trị thuần tại ngày mua của các tài sản có thể khẳng định được và “nợ phải trả” phải gánh chịu.

Mặc dù trường hợp thương vụ hợp nhất kinh doanh không dẫn đến hình thành quan hệ công ty mẹ, công ty con hoặc dẫn đến quan hệ mẹ – con, thì phần nào ảnh hưởng tới việc xác minh lợi thế Thương mại dịch vụ như trên. mặc dù, với cách nhìn lợi thế thương mại chỉ xác định tương xứng với phần lợi ích của công ty mẹ (công ty mẹ là đơn vị mua, cổ đông thiểu số không phải là đơn vị mua), không nhất thiết phải xác minh lợi thế Thương mại dịch vụ tương xứng với lợi ích của cổ đông thiểu số. Công thức xác minh như sau:

 

Ngược lại, có ý kiến lại cho rằng, cả cổ đông thiểu số và công ty mẹ đều là những chủ sở hữu của công ty con, thế nên công ty mẹ được phân bổ lợi thế dịch vụ thương mại, lợi ích của cổ đông thiểu số theo đó cũng phải được phân bổ như lợi thế dịch vụ thương mại. Công thức khẳng định như sau:

– Ghi nhận và phân bổ lợi thế thương mại: lợi thế thương mại được trình bày như một khoản mục tài sản trên bảng cân đối kế toán, bởi điểm mạnh Thương mại dịch vụ là 1 trong khoản mang lại lợi ích kinh tế sau này cho doanh nghiệp, cho dù khoản mục này không được tách rời cá biệt. Sau khi được ghi nhận như một khoản mục tài sản, ưu thế Thương mại dịch vụ có khả năng được phân bổ dần, tính vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.

Thu nhập do mua theo giá thỏa thuận

Trong một số trường hợp, bên mua sẽ có một khoản thu nhập mua theo giá thỏa thuận, khi giá trị ưu thế thương mại âm. Nghĩa là, bên mua sẽ ghi nhận khoản thu nhập này vào báo cáo công dụng chuyển động kinh doanh. Tuy nhiên, trước khi ghi nhận bên mua cần đánh giá lại các bước xác định và ghi nhận những tài sản mua hoặc nợ phải trả chưa được coi như xét.

Lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua (nếu có)

Lợi ích của cổ đông thiểu số là một phần giá trị tài sản thuần tính theo giá trị hợp lý của công ty con; được khẳng định tương ứng cho các phần lợi ích không phải sở hữu của công ty mẹ. có rất nhiều ý kiến không giống nhau khi xác định lợi ích của cổ đông thiểu số, mỗi quan điểm đều dựa trên những căn cứ khác nhau:

– ý kiến thứ nhất: Lợi ích của cổ đông thiểu số được xác minh căn cứ vào vốn chủ sở hữu của công ty con theo giá trị ghi sổ và xác suất lợi ích kinh tế của cổ đông thiểu số:

– Quan điểm thứ hai: Lợi ích của cổ đông thiểu số được xác minh căn cứ vào giá trị phải chăng của vốn chủ sở hữu và tỷ lệ lợi ích kinh tế của cổ đông thiểu số:

 

Các chi phí phát sinh trong quy trình hợp nhất kinh doanh

– Các quyền được mua lại: Quyền được mua lại sẽ được ghi nhận là tài sản vô hình và được khấu hao theo thời gian còn lại của hợp đồng đã ký kết trước đó. Nếu quyền này được bán cho một bên thứ ba, bên mua phải ghi nhận khoản lãi/lỗ trên báo cáo hiệu quả hoạt động kinh doanh, đó là chênh lệch giữa khoản tiền thu được với cái giá trị còn lại của tài sản vô hình.

– Nợ tiềm tàng: Sau thời điểm ghi nhận ban đầu và đến khi khoản nợ tiềm tàng được thanh toán giao dịch, xóa bỏ hoặc hết hạn, bên mua cần phải đo lường giá trị của nợ tiềm tàng trong hợp nhất kinh doanh theo giá trị cao hơn.

Báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính hợp nhất được lập khi quyền kiểm soát được thiết lập. Tùy theo dạng hợp nhất kinh doanh của mỗi thương vụ hợp nhất kinh doanh phát sinh, báo cáo tài chính được lập sẽ không giống nhau. hiện giờ có hai phương pháp hợp nhất báo cáo tài chính, đó là hợp nhất toàn bộ và hợp nhất theo tỷ lệ. tuy vậy, dù sử dụng phương pháp nào, thì khi trình bày và chào làng thông tin trên báo cáo tài chính sau hợp nhất kinh doanh, bên mua cũng phải ra mắt đầy đủ các thông tin hữu ích theo quy định của pháp luật và chế độ kế toán hiện hành.